Kenmerken

Wat is een Hefboomproduct

Een Hefboomproduct is een beleggingsproduct waarmee een belegger kan inspelen op van een stijging / daling van de koers van verschillende onderliggende waarden zoals indices, aandelen, grondstoffen, valuta en obligaties zonder direct in deze onderliggende waarden te beleggen. Bij een Hefboomproduct is er een lagere inleg nodig dan een directe belegging in de onderliggende waarde om hetzelfde absolute rendement te bereiken omdat er naast de inleg van de belegger een financiering aan de Hefboomproduct wordt toegevoegd door de aanbieder. Hierdoor is het procentuele rendement (zowel positief als negatief) groter dan bij een directe belegging. Dit wordt het hefboomeffect genoemd en is kenmerkend voor de door de bij NEDSIPA aangesloten aanbieders uitgegeven Hefboomproducten. Niet elke Hefboomproduct heeft dezelfde hefboom. Hoe hoger de hefboom, des te groter de koersgevoeligheid is ten opzichte van de onderliggende waarde.

De waardebepaling van een Hefboomproduct: Long

Een Hefboomproduct long wordt gebruikt om te profiteren van een stijging van de onderliggende waarde. Met het kopen van een Hefboomproduct long kan een belegger investeren in een onderliggende waarde door slechts eenfractie van de koers hiervan in te leggen. De aanbieder financiert het overige deel van de onderliggende waarde. Het deel dat door de aanbieder wordt ingelegd, wordt het financieringsniveau genoemd. De waarde van een Hefboomproduct wordt in beginsel bepaald door de stand van de onderliggende waarde en het financieringsniveau: Waardebepaling Hefboomproduct long = stand van de onderliggende waarde – financieringsniveau

De waardebepaling van een Hefboomproduct: Short

Een Hefboomproduct short wordt gebruikt om te profiteren van een daling van de onderliggende waarde terwijl er slechts een fractie van de waarde hiervan in hoeft te worden gelegd. Een Hefboomproduct short is te vergelijken met het verkopen van de onderliggende waarde met de verwachting dat de onderliggende waarde op een later tijdstip tegen een lagere koers (vanwege koersdaling) weer teruggekocht kan worden. Het verschil tussen de oorspronkelijke koers en de dan lagere koers is de ‘winst’ die behaald wordt door het ‘short gaan’. Bij een Hefboomproduct short neemt de aanbieder de short positie in voor de belegger. De aanbieder loopt daarbij koersrisico op deze short positie, doordat de aanbieder namens de belegger de onderliggende waarde verkoopt. Hiervoor vraagt de aanbieder de belegger een deel van de onderliggende waarde te storten. De initiële opbrengsten van de shortpositie (de verkoop van de onderliggende waarde) vormen samen met de inleg van de belegger het financieringsniveau. De waarde van de Hefboomproduct short wordt net als bij een Hefboomproduct long bepaald door de stand van de onderliggende waarde en het financieringsniveau.

Waardebepaling Hefboomproduct short = financieringsniveau - stand van de onderliggende waarde

Ratio en wisselkoers

Wanneer de koers van de onderliggende waarde hoog is kan het voor een consument een drempel zijn om een Hefboomproduct aan te schaffen door het hoge bedrag dat in een keer moet worden ingelegd. Hierom wordt bij sommige Hefboomproducten een ratio toegepast op de Hefboomproduct. Door de ratio kan er met relatief een laag bedrag worden belegd in de onderliggende waarde. De ratio is een andere benaming voor de mate van opdeling. Wanneer de onderliggende waarde in een andere valuta is genoteerd dan de Hefboomproduct, moet ook de wisselkoers in beschouwing worden genomen bij het bepalen van de waarde van de Hefboomproduct. De waarde van de Hefboomproduct wordt bepaald door het verschil tussen de stand van de onderliggende waarde en het financieringsniveau te delen door de wisselkoers. Hieronder wordt in formulevorm aangegeven wat de impact van een ratio en de wisselkoers is op de waarde van de Hefboomproduct: 

Waardebepaling Hefboomproduct long = (stand van de onderliggende waarde – financieringsniveau) / (ratio x de wisselkoers)*

Waardebepaling Hefboomproduct short = (financieringsniveau – stand van de onderliggende waarde) / (ratio x de wisselkoers)* 

Bij de Limited en BEST variant wordt bij deze waardebepaling ook een zogenaamde ‘gap risk premie’ opgeteld, en bij de Limited ook tijdswaarde. Deze termen worden bij de paragrafen over deze producten toegelicht. 

Hefboom

Omdat een belegger slechts een fractie van de stand/ koers van de onderliggende waarde inlegt bij een Hefboomproduct, maar daarbij wel de volledige absolute verandering ontvangt, is er sprake van een hefboomeffect. De grootte van de hefboom bepaalt hoeveel sneller de waarde van de Hefboomproduct zal bewegen als gevolg van veranderingen in de koers van de onderliggende waarde. Bijvoorbeeld voor een Hefboomproduct long op aandeel X met een hefboom van 5 betekent het dat als de koers van aandeel X met 1% stijgt, dat de koers van de Hefboomproduct 5 keer zo snel, dus met 5% zal stijgen. De hefboom wordt bepaald door de koers van de onderliggende waarde op moment aankoop en het financieringsniveau welke hieronder wordt getoond. 

Hefboom long = stand van de onderliggende / (stand van de onderliggende -financieringsniveau) 

Hefboom short = stand van de onderliggende / (financieringsniveau - stand van de onderliggende) 

Doordat de hefboom wordt bepaald door de stand van de onderliggende waarde op moment aankoop en een Hefboomproduct continue verhandelbaar is, zal de hefboom van een Hefboomproduct op markt steeds veranderen. Immers de stand van de onderliggende waarde is continue bewegelijk en ook het financieringsniveau verandert met enige regelmaat (bijvoorbeeld door de financieringskosten of –opbrengsten). Pas wanneer de consument het Hefboomproduct koopt wordt de hefboom vastgezet. 

Het financieringsniveau

Het financieringsniveau voor een Hefboomproduct long is het deel dat de aanbieder bijlegt voor het kopen van de onderliggende waarde. Over dit financieringsniveau brengt de aanbieder dagelijks financieringskosten (rente) in rekening bij de belegger. De rente is over het algemeen gebaseerd op de korte rente (1 dag tot 3 maands) van de relevante valuta plus een opslag die per aanbieder kan verschillen. De financieringskosten worden indirect betaald door de belegger betaald door een aanpassing in het financieringsniveau*. Het financieringsniveau neemt dus toe naar verloop van tijd ook omdat de financieringskosten berekend worden op basis van het nieuwe financieringsniveau (rente op rente). Aangezien het financieringsniveau van invloed is op de waarde van de Hefboomproduct, zal de waarde van de Hefboomproduct long in de tijd afnemen met het toenemen van de financieringskosten, uitgaande van gelijkblijvende marktomstandigheden. Bij een Hefboomproduct short wordt, over de verkoopwaarde van de onderliggende waarde en de inleg, rente ontvangen die aan de belegger toekomt. Deze renteontvangsten worden ook wel de financieringsopbrengsten genoemd. Bij een lage rente 

* In tegenstelling tot de andere Hefboomproducten heeft de Limited variant een afloopdatum en gedurende de looptijd blijft het financieringsniveau en stop loss-niveau gelijk.

Stop loss-niveau

De koers van de onderliggende waarde kan bewegen in de gewenste richting, bij de Hefboomproduct long stijgt de koers van de onderliggende dan en bij de Hefboomproduct short daalt de koers van de onderliggende waarde. Omdat de koersen zich volgens verwachting ontwikkelen, behaalt de belegger in beide gevallen een positief rendement. In deze paragraaf wordt de situatie besproken waarin de koers van de onderliggende waarde niet beweegt in de verwachte richting. Een dergelijke situatie zou een negatief rendement betekenen voor de belegger. Omdat de belegger niet meer dan zijn inleg kan verliezen kunnen grote koersschommelingen leiden tot verliezen bij de aanbieders. Hiervoor heeft de aanbieder een mechanisme ingebouwd, de stop loss (soms ook ‘knock-out’ genoemd). Dit mechanisme biedt de aanbieder bescherming tegen sterke koersontwikkelingen. Een Hefboomproduct long wordt automatisch beëindigd op het moment dat de koers van de onderliggende waarde het stop loss niveau aanraakt of daaronder zakt. In een Hefboomproduct short is ook een stop loss ingebouwd waarbij het stop loss-niveau boven de oorspronkelijke koers van de onderliggende waarde ligt. Zolang de koers van de onderliggende daalt, maar niet het stop loss-niveau raakt, zal het Hefboomproduct short worden gecontinueerd. 

Wordt het stop loss-niveau bereikt dan zal de aanbieder het product beeindigen. Dit betekent dat de aanbieder de onderliggende uitstaande positie zal (ver)kopen. De waarde van de Hefboomproduct na afwikkeling van de uitstaande positiewordt de restwaarde genoemd en deze komt toe aan de belegger. In de praktijk kan het voorkomen dat tussen het moment van het raken van het stop loss-niveau en het beëindigen van de Hefboomproduct een koersverschil zit, waardoor minder (of meer) wordt uitgekeerd dan de waarde op basis van het stop loss-niveau. In het ergste geval is de restwaarde van een Classic nul. Bij de BEST en Limited is de restwaarde altijd nul. 

Het stop loss-niveau van een Classic wordt vastgesteld als een door de aanbieder vastgesteld percentage bovenop het financieringsniveau bij een Hefboomproduct long en onder het financieringsniveau bij een Hefboomproduct short. Bijvoorbeeld wanneer een Hefboomproduct long op de AEX een financieringsniveau heeft van 290 en een percentage van 6% is vastgesteld om het stop loss-niveau te bepalen, komt het stop loss niveau van deze Hefboomproduct komt afgerond uit op 307 (290*1,06). Door veranderingen van het financieringsniveau door de financieringskosten en -opbrengsten wordt het stop loss-niveau ook regelmatig bijgesteld.*

Ook bij dividenduitkeringen bij de onderliggende waarde kan het stop loss-niveau worden aangepast. De aanbieder heeft daarnaast de mogelijkheid om gedurende de looptijd van de Hefboomproduct het percentage op basis waarvan het stop loss-niveau wordt bepaald te veranderen. 

Onderliggende waarden die verhandelbaar zijn buiten de handelsuren van Hefboomproducten op Euronext Amsterdam kunnen ook het stop loss-niveau bereiken als het Hefboomproduct zelf niet verhandelbaar is. Er kunnen verschillen zijn tussen aanbieders op dit vlak: bijvoorbeeld op het gebied van de tijden waarop het stop loss-niveau bereikt kan worden en ook naar welke data gekeken wordt om te bepalen of het stop loss-niveau bereikt is. Raadpleeg daarom altijd het relevante prospectus van de aanbieder. 

* In tegenstelling tot de andere Hefboomproducten heeft de Limited variant een afloopdatum en gedurende de looptijd blijft het financieringsniveau en stop loss-niveau gelijk. 

Verhandelbaarheid

Hefboomproducten hebben een beursnotering en de aanbieder vervult primair (en als enige) de rol van market maker. Dit betekent dat de aanbieder onder normale marktomstandigheden gedurende de openingstijden van de beurs een Hefboomproduct zal willen kopen en verkopen en daartoe doorlopend bied- en de laatprijzen afgeeft. Het verschil tussen de bied- en laatprijs wordt de spread genoemd en deze kan door de aanbieder ten alle tijden worden aangepast, bijvoorbeeld wanneer er cijfers uitkomen of de onderliggende waarde niet verhandelbaar is. Hefboomproducten kunnen ook tussen beleggers onderling via de beurs verhandeld worden (bijvoorbeeld als er een koper en een verkoper is op een prijs tussen de bied- en laatprijs van de aanbieder). Op dit moment (oktober 2013) vindt vrijwel alle handel in Hefboomproducten plaats op Euronext Amsterdam. Er zijn echter ook andere handelsplatformen waar Hefboomproducten op kunnen worden verhandeld, hier gelden mogelijk andere regels.

Verschillende typen

Classic hefboomproductenDe Classic (Turbo, Sprinter, Speeder) is een hefboomproduct zonder vaste afloopdatum, en kenmerkt zich doordat er een verschil is tussen het financieringsniveau en het stop loss-niveau. Hierdoor zal er bij het bereiken van het stop loss-niveau in veel gevallen een restwaarde voor de belegger overblijven (maar de restwaarde kan ook nul zijn). 

BEST hefboomproducten

De BEST (Booster, BEST Sprinter, BEST Speeder) heeft net als de Classic geen vaste looptijd, maar in tegenstelling tot de Classic is het stop loss-niveau gelijk is aan het financieringsniveau. BEST staat dan ook voor Barrier Equals STrike. Omdat het stop loss-niveau op hetzelfde niveau ligt als het financieringsniveau kan er een hogere hefboom worden bereikt dan bij de Classic. Het feit dat bij een BEST het stop loss-niveau gelijk is aan het financieringsniveau, betekent dat er bij het effectueren van de stop loss nooit een restwaarde zal overblijven die aan de belegger wordt uitgekeerd. De belegger kan echter nooit meer verliezen dan de inleg.

Een aanbieder loopt een risico ten aanzien van de afwikkeling van een BEST, omdat niet gegarandeerd is dat de afwikkeling van een Hefboomproduct plaatsvindt op het exacte niveau van het stop loss-niveau en dus op het financieringsniveau. Het kan zijn dat de BEST Hefboomproduct wordt afgewikkeld op een koers die lager is dan het financieringsniveau. Dit kan gebeuren wanneer aanbieder niet snel genoeg een positie kan afwikkelen, of de volatiliteit van de onderliggende waarde erg hoog is. Dit mogelijke verlies kan de aanbieder niet verhalen op de belegger, omdat de belegger nooit meer geld kan verliezen dan zijn inleg. Om dit risico af te dekken, vraagt de aanbieder een extra premie, dit wordt de gap risk premie genoemd. De hoogte van deze premie wordt door de aanbieder zelf bepaald en naar eigen discretie aangepast. Het in rekening brengen van een gap risk premie heeft invloed op de waarde van de BEST. Omdat de aanbieder de gap risk premie bepaalt, is de prijsvorming van een BEST niet volledig transparant. De waardebepaling van een BEST is als volgt:

Waardebepaling BEST long = (stand van de onderliggende waarde – financieringsniveau) + Gap risk premie

Waardebepaling BEST short = (financieringsniveau - stand van de onderliggende waarde) + Gap risk premie 

(Bij een niet in euro genoteerde onderliggende waarde moet ook de wisselkoers worden meegenomen in de berekening en ook bij de BEST kan er een ratio zijn) 

Limited hefboomproducten

Bij de Limited is het stop loss-niveau net als bij de BEST gelijk aan het financieringsniveau. In tegenstelling tot zowel de BEST als Classic kent de Limited echter een afloopdatum. Omdat het stop loss-niveau op hetzelfde niveau ligt als het financieringsniveau kan er net als bij de BEST een hogere hefboom worden bereikt dan bij de Classic. Het feit dat bij een Limited het stop loss-niveau gelijk is aan het financieringsniveau, betekent dat er bij het effectueren van de stop loss nooit een restwaarde is. Ook bij een Limited kan een belegger echter nooit meer kan verliezen dan de inleg. Bij een Limited zal de aanbieder net als bij de BEST een gap risk premie inbouwen om het risico af te dekken dat de Limited wordt afgewikkeld op een koers die lager is dan het financieringsniveau. De waarde van een Limited wordt niet alleen extra beïnvloed door het in rekening brengen van een gap risk premie, maar door de aanwezigheid van een einddatum ook door tijdswaarde. Bij een Limited worden eventuele dividenden in tegenstelling tot bij de Classic en BEST niet verwerkt door een aanpassing van het financieringsniveau op de ex-dividend datum, maar net als bij opties doorlopend verwerkt in de prijsvorming. De hoogte van de gap risk premie en tijdswaarde wordt door de aanbieder zelf bepaald en naar eigen discretie aangepast. Het in rekening brengen van deze factoren heeft invloed op de waarde van de Limited, waardoor de prijsvorming van de Limited niet volledig transparant is. De waardebepaling van een Limited is als volgt:

Waardebepaling Limited long = (stand van de onderliggende waarde – financieringsniveau) + Gap risk premie + tijdswaarde

Waardebepaling Limited short = (financieringsniveau - stand van de onderliggende waarde) + Gap risk premie + tijdswaarde

(Bij een niet in euro genoteerde onderliggende waarde moet ook de wisselkoers worden meegenomen in de berekening en ook bij de Limited kan er een ratio zijn)